In de begroting 2016 (boekwerk programmabegroting 2016) die op 5 november 2015 is vastgesteld, was een positief saldo begroot van € 151.000. Door de financiële wijzigingen uit de bestuursrapportages 2016 en de gemeentefondscirculaires kwam de begroting na wijzigingen uit op
€ 639.000 positief.

In de tabel hierna is het financieel verloop in hoofdlijnen weergegeven.

Het verwachte saldo van € 639.000 is door een aantal afwijkingen in het laatste kwartaal uitgekomen op een positief resultaat van € 233.000. Een afname van € 406.000.

In de tabel hieronder wordt de afname van € 406.000 verklaard. Daarbij is uitgegaan van de belangrijkste mutaties die invloed op het saldo hebben. Dit betekent dat afwijkingen die via de reserves lopen, niet in dit overzicht zijn opgenomen. Als grensbedrag is € 100.000 gehanteerd.

Hieronder volgt een toelichting op deze posten. Voor een uitgebreidere specificatie en toelichting op de afwijkingen wordt verwezen naar paragraaf 4.7 van de jaarrekening.

Voorziening wethouderspensioenen
Het gaat hier om twee voorzieningen. Enerzijds is er de voorziening voor nog niet pensioengerechtigden en anderzijds is er de voorziening voor pensioengerechtigden. Aan de eerste voorziening is een toevoeging gedaan van € 81.000 (begroot € 100.000, werkelijk € 181.000). Dit heeft te maken met het toepassen van een lagere rekenrente en een aangepast sterftecijfer voor het berekenen van het benodigde bedrag. Voor de tweede voorziening geldt dat deze de afgelopen jaren niet zijn herrekend. Hier is een inhaalslag gemaakt. Van wezenlijke invloed op de nieuwe berekening is de bijstelling van het sterftecijfer van 85 jaar naar 88 jaar. Hier is sprake van een financieel nadeel van € 409.000. Wij onderzoeken de mogelijkheid (met voor- en nadelen) om deze voorziening in een verzekeringsvorm onder te brengen, zodat de invloed hiervan op de begroting en jaarrekening wordt beperkt.

Rente grondexploitatie
De renteopbrengsten van de grondexploitatie zijn afgenomen als gevolg van de BBV wijzigingen. Bij de 2e bestuursrapportage is een inschatting gemaakt van de gevolgen. Op basis van de werkelijke cijfers blijkt nu dat de rente-inkomsten meevallen voor een bedrag van € 139.000.

Uitkering gemeentefonds
Afwikkeling van de jaren 2014 en 2015. Ook het effect van de decembercirculaire en aanpassing van de maatstaven geven een positief effect.

Voorziening mobiliteit
Om bevorderende maatregelen te kunnen treffen voor mobiliteit en ter voorkoming van wachtgeld is een voorziening gevormd.

Verlof stuwmeren
Een stuwmeer aan verlof- en overuren is ontstaan. Dit sluit aan bij de resultaten uit het medewerkers onderzoek waar de werkdruk hoog scoorde.
Gelet op de omvang is het verplicht deze uren op geld te waarderen. Daarom is een bedrag van
€ 350.000 in de jaarrekening opgenomen als nog te betalen. Samen met de medewerkers worden plannen gemaakt om deze uren op te nemen. Lukt het niet om deze uren op te nemen dan volgt uitbetaling van het gereserveerde bedrag. Mocht het wel lukken een verlofplan op te stellen en uit te voeren, dan komt het gereserveerde bedrag weer als voordeel in de jaarrekening naar voren.

Uren grondexploitatie en investeringen & kostenplaatsen
Na afronding van 2016 blijkt dat minder apparaatskosten dan begroot doorberekend kunnen worden naar de grondexploitatie en de investeringen met in totaal € 458.000 nadeel. Een nadeel van
€ 292.000 is ontstaan bij de afronding van de kostenplaatsen en heeft vooral met prijsverschillen te maken. Bij het onderwerp financiële ruimte (te behandelen bij de Perspectiefnota 2018) doen wij een voorstel om dit nadeel gefaseerd weg te werken.

Rijksbijdrage bijstand
Door een toename van het aantal uitkeringen, verwachten wij een beroep te kunnen doen op een aanvullende rijksbijdrage. Hiervoor is een nog te ontvangen bedrag in de jaarrekening opgenomen. Als gevolg daarvan is de totale rijksbijdrage (gebundelde uitkering en vangnetuitkering) € 106.000 hoger dan begroot.

Sociale werkvoorziening/participatie
De uitstroom uit de WSW blijft achter bij de verwachte uitstroom, waar het rijk vanuit gaat.
Ook zijn de re-integratie activiteiten die leiden tot uitstroom in de bijstand eind 2016 fors toegenomen door de aantrekkende arbeidsmarkt.

Wmo en Jeugd
In de 2^de bestuursrapportage 2016 is gerapporteerd over het te verwachten positief resultaat van
€ 1.000.000. Deze prognose is financieel niet verwerkt in de begroting. Nu blijkt dat het resultaat
€ 1.360.000 positief is. Een aantal oorzaken wordt hieronder opgenomen en vervolgens per onderwerp toegelicht.

PGB, Wmo en Jeugd
Hier is zoals bekend de stelpost opgenomen met het verschil tussen de integratie uitkering en de benodigde middelen. Dit leidt tot een voordeel van € 1.828.000. Andere voordelen zijn ontstaan bij de PGB’s voor in totaal € 329.000, o.a. doordat minder is gedeclareerd bij de SVB.
Een nadeel is ontstaan door de inzet van flexibel personeel voor een bedrag van € 511.000. Dit betreft de tijdelijke uitvoeringskosten die te maken hebben met de invoering van de decentralisaties. Deze kosten kunnen ten laste van de reserve decentralisaties worden gebracht. Door het voordeel binnen programma 7 is hier niet voor gekozen.
De onlangs ontvangen afrekening van de BVO is niet financieel verwerkt. De PGB jeugd wordt door BVO d.m.v. de verdeelsleutel verdeeld. Door deze verdeelsleutel komt € 386.800 voor rekening van Dalfsen, terwijl de opgave € 570.400 is. Dalfsen is voor dit onderdeel een voordeel gemeente.

WMO maatwerkvoorzieningen (materieel en immaterieel)
In de laatste maanden van 2016 is meer beroep gedaan op deze voorzieningen. Dat geldt voor woningaanpassingen en rolstoelen door meer en hogere toekenningen eind 2016. Voor vervoer is een subsidie verstrekt voor het opstellen van een nieuw vervoerplan. Ook voor de individuele begeleiding en dagbesteding blijkt een toename van het aantal cliënten en inzetten zwaardere zorg.

Eigen bijdrage WMO
Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van de algemene voorziening huishoudelijke hulp(HH) in plaats van HH1 en HH2. Dit geeft een nadeel op de inning van de eigen bijdrage.
Bij de algemene voorziening wordt de eigen bedrage geïnd door de instelling en direct ingezet voor de cliënt, bij de HH1 en HH2 wordt deze eigen bijdrage geïnd door het CAK en overgemaakt aan de gemeente.

Individuele voorzieningen Natura Jeugd
De afrekening 2016 is van BVO ontvangen. Deze afrekening is financieel niet meer verwerkt.
De totale zorgkosten welke door de zorgaanbieders is gedeclareerd, is uitgekomen op € 4.188.000. Uit de afrekening blijkt niet of Dalfsen hierin een voor- of nadeel gemeente is. Op basis van de voorlopige cijfers is € 3.604.000 opgenomen, waardoor het verschil tussen de begroting en de opgenomen cijfers uitkomt op een voordeel van € 311.000.

Saldo van overige afwijkingen
Het totaal van diverse voor- en nadelen.

Het saldo van baten en lasten komt uit op € 1.594.000 negatief.
Na de stortingen in- en de onttrekkingen aan de reserves komt het resultaat uit op € 233.000 positief.
Zonder het gebruik van de reserves is het jaarrekeningresultaat negatief.
De reserves zijn ingezet bij investeringen zoals de herontwikkeling Kroonplein en de Cichoreifabriek.
Voor een uitgebreidere uitleg over de stortingen in- en onttrekkingen aan de reserves wordt verwezen naar paragraaf 4.5 van de jaarrekening.

Jaarlijks worden de grondexploitaties herzien. Via het MPG 2017 is de raad geïnformeerd over de geactualiseerde grondexploitaties. Er zijn veel positieve geluiden vanuit de markt. Het consumentenvertrouwen stijgt, de hypotheekrente is nog steeds historisch laag en de prijzen van woningen stijgen. Dit alles leidt tot een verbetering in de woningmarkt. Ook in Dalfsen is dit merkbaar. De uitgifte van de eerste fase in Oosterdalfsen was succesvol en er zijn diverse ondernemers die zich melden voor het aankopen van industrielocaties. Daarnaast zijn er een aantal exploitaties die op het einde van hun exploitatietermijn lopen. Dat is het moment waarop er wordt gekeken of er tussentijdse winst gerealiseerd kan worden. Op een drietal complexen is een tussentijdse winst genomen van in totaal € 1.705.000. Daarnaast is in 2016 het complex De Spiegel afgesloten en heeft dit geresulteerd in een restant winst van circa € 11.000.

Het totale resultaat van de grondexploitaties over het boekjaar 2016 bedraagt € 1.716.000.

Het resultaat is direct ten gunste van de algemene reserve grondexploitaties gebracht. De stand van de algemene reserve grondbedrijf is na verwerking van het resultaat 2016 € 3.589.000. In de paragraaf grondbeleid is de berekening van de benodigde weerstandsvermogen gemaakt, waarbij de stand van de benodigde reserve uitkomt op € 1.988.000. Voorgesteld wordt om vanuit de algemene reserve grondexploitaties € 1.601.000 vrij te laten vallen en te storten in de algemene reserve vrij besteedbaar.

De reserves zijn bij het opstellen van de jaarrekening geanalyseerd. Een aantal claims kunnen vrijvallen omdat de investering is afgerond of de prestatie is vervallen. De specificatie hiervan is opgenomen onder paragraaf 4.5 Reserves en voorziening.

Onderstaande prestaties zijn in 2016 niet volledig gerealiseerd. Wij stellen voor om het totaal budget
€ 719.000 over te hevelen naar 2017. Van dit bedrag kan € 506.700 vanuit bestaande claims in de reserve worden voorzien. Voorgesteld wordt om € 212.300 voor het uitvoeren van onderstaande posten ten laste van het rekeningresultaat te brengen.

Nadere toelichting:

1. Verbetertraject Debiteuren
Bij de 1^ste bestuursrapportage 2016 is incidenteel een budget beschikbaar gesteld om externe expertise in te huren voor het verbetertraject debiteuren. De werkzaamheden zijn in 2016 gestart en lopen nog door in 2017. Graag willen wij het restant budget van € 20.000 overhevelen naar 2017 om het project in 2017 goed te kunnen afsluiten.

2. Detailhandelsstructuurvisie
In 2016 zou een detailhandelsstructuurvisie 2016 worden opgesteld en hiervoor is incidenteel geld beschikbaar gesteld. Bij de 2e bestuursrapportage 2016 hebben we al aangegeven dat het opstellen van de visie doorgeschoven wordt naar juni 2017 (aanvankelijk parallel aan de vaststelling van de centrumvisie). Daarom stellen wij u ook voor het budget over te hevelen naar 2017.
(Overigens heeft u hiertoe eind januari 2017 reeds besloten bij de behandeling van het raadsvoorstel van de kadernotitie detailhandelsstructuurvisie).

3. Doorontwikkeling Lias
Het budget is in 2016 niet volledig besteed, onder andere door de extra aandacht voor de BBV wijzigingen. Met Lias zijn inmiddels afspraken gemaakt om in 2017 een impuls aan de doorontwikkeling te geven. Zoals het online maken van de bestuursrapportages, begroten in Lias, financiële kengetallen, etc.

4. Wijzigingen BBV en
5. Applicatiebeheer financiële pakketten
In 2016 zijn een aantal eenmalige budgetten opgenomen in verband met de wijzigingen BBV en het applicatiebeheer. Wij stellen u voor de volgende budgetten over te heveling naar 2017:

a. € 40.000 voor het verwerken van de gevolgen van de wijzigingen BBV.

In 2016 is het hoogst noodzakelijke gedaan. In 2017 worden de taken opgepakt waarbij enig uitstel mogelijk was.

b. € 35.000 voor het applicatiebeheer van de financiële pakketten.

Door de BBV wijzigingen is alleen het hoogst noodzakelijke gedaan. In 2017 worden de taken opgepakt waar we in 2016 niet aan toe zijn gekomen.

6. Startbudget Omgevingswet
De voorbereiding voor de Omgevingswet loopt over de jaren 2016, 2017 en 2018. In 2016 zijn we gestart met de implementatie van de Omgevingswet. De invoering van de Omgevingswet is een doelgericht verander proces, zeker omdat we ook afhankelijk zijn van landelijke ontwikkelingen. We zien dat de invoeringsdatum voor de Omgevingswet naar achter verschuift en daarmee ook de activiteiten die we uitvoeren voor de implementatie daarvan.

7. Huisvesting vergunninghouders
Op 6 juni 2016 heeft de gemeenteraad een budget van € 350.000 beschikbaar gesteld voor de huisvesting van vergunninghouders, bedoeld om maatregelen uit te voeren om aan de taakstelling 2016 en 2017 te voldoen. Het voorstel is om het restantbudget van 2016 van € 340.000 over te hevelen naar 2017 om daarmee uitvoering te geven aan onderzoeken naar en uitvoering van (alternatieve) opties voor huisvesting van vergunninghouders. De plannen voor plaatsing tijdelijke woonunits en het verbouwen van het politiebureau zijn inmiddels gestopt.

8. Gebiedsbeleid (projecten gebiedsgerichte ontwikkeling)
De investeringen voor gebiedsontwikkeling vinden grotendeels plaats binnen het programma Ruimte
voor de Vecht en het daarin opgenomen project Tien Torens. Dit zijn geen letterlijke torens, maar
plekken die gebruik en beleving van de Vecht versterken. De realisatietermijn van deze projecten is vanuit het regionale programma Ruimte voor de Vecht verlengd tot en met 31 december 2018. Daardoor is de realisatie van de projecten in 2016 grotendeels doorgeschoven naar het jaar 2017. Het is noodzakelijk het resterende budget van € 90.000 over te hevelen naar 2017.

9. Archeologisch onderzoek Oosterdalfsen
De gemeente Dalfsen heeft de wettelijke verplichting om het opgravingstraject Oosterdalfsen af te ronden met een basisrapportage volgens archeologische richtlijnen. Gezien de omvang van de opgraving en het unieke karakter is het vervaardigen van deze rapportage complexer dan verwacht. De rapportage wordt in het voorjaar van 2017 afgerond. Om deze reden wordt voorgesteld om het budget van € 46.000 over te hevelen naar 2017.

10. Herinrichten/opwaarderen woonomgeving
Het budget dat bestemd was voor het speelruimteplan is niet volledig besteed in 2016.
Voor de speelplek in het Noorderpark is € 15.000 bestemd. De inspraak is in het najaar van 2016 geweest, de aanleg is voorzien in 2017. Voorgesteld wordt het budget van € 15.000 over te hevelen naar 2017.

11. Vreemdelingen
In de decembercirculaire zijn extra inkomsten ontvangen voor de verhoogde asielinstroom. Totaal is dit een bedrag van € 42.000. In verband met de grote onzekerheid over de verwachte instroom wordt voorgesteld deze middelen over te hevelen naar 2017.

12. Dorpsplein Oudleusen
De werkzaamheden in het projectgebied zijn uitgevoerd. Het compenseren van de waterhuishouding, wat niet gerealiseerd kon worden in dit projectgebied, wordt binnenkort voorbereid en uitgevoerd. Het compenseren van de waterhuishouding wordt in de Schoolstraat opgelost en heeft een relatie met het Project Muldersweg.